Müellif: Bursalı Mehmed Tahir
Dergi: Kelime-i Tayyibe
Tarih: 29 Cemaziyelevvel 1330
Şeyh Muhyiddîn Gülşenî:
Tarîkat-i Halvetiyye’nin Gülşen şubesi fuzalâ-yı meşâyihinden bir zât-ı irfân-simât olup Edirnelidir. Selanik Mevlevîhânesi’nin bânîsi Ekmekçizâde Ahmed Paşa’nın birâderidir. Vatanı ulemâsından bi’t-teallum ahz-ı icâzeye muvaffakiyetten sonra bir müddet dâire-i zühd ve salâhta ihtiyâr-ı uzlet ve âsâr-ı dîniyye mütâlaasına muvâzabet eyledi. Bu esnâda 981 târîhinde Edirne kâdısı olup -bi-hasebi’l-mazhariyye- zümre-i mutasavvıfaya aleyhtârlığıyla meşhûr olan Çivizâde Efendi bir cuma günü câmi-i şerîfte elinde mütâlaa etmekle meşgûl bir kitâptan dolayı sâhib-i tercümeyi huzûruna celb ederek kitâbın ismini istifsâr etti. Muhyiddîn Efendi de mürebbi’l-ârifîn cenâb-ı Şeyh-i Ekber Muhyiddîn’in ecell-i âsarından bulunan Fusûsu’l-Hikem olduğunu lâubâliyâne bir tarzda beyân etmesi üzerine gazaba gelen Çivizâde Efendi tasmîm ettiği tekdîr ve tevbîhe vesîle olur mütâlaasıyla kitâb-ı celîl-i mezkûrun ibârâtı kavâidinden suâller tertîbiyle imtihâna başladı ise de aldığı vâkıfâne ve âlimâne cevâplara karşı bilakis takdîr ve tahsîne mecbûr oldu. Baʿdehû o târhhlerde Mısır defterdârı bulunan birâderi nezdine giderek buradan da cânib-i Hicaz’a azîmetle îfâ-yı hacc-ı şerîften sonra Mısır’a avdet ve ihtiyâr-ı ikâmetle meşâyih-i beldenin serbülendi Gülşenîzâde Seyyid Ali Safvetî Efendi’ye teslîm-i irâdet etti. Ve hüdâpesendâne mücâhedâtının mükâfâtı olmak üzere nâil-i rütbe-i hilâfet olmakla beraber kerîmesiyle izdivâcından nâşî sıhriyyeten de mürşidine kesb-i kurbet eyledi. Ve ilâ-âhiri’l-ömür irşâd ve telîf ile meşgul olarak 1014 senesinde irtihâl-i dâr-ı naʿîm ederek âsitâne-i Gülşenîde vedîa-i hâk-i mağfiret kılındı. Müellefâtının tabʿına himmet olunmadığı için ilim ve irfânı nispetinde şöhret alamayan meşâyih-i osmâniyyedendir. Manzûmâtında “Muhyî” tahallus eylemiştir.
Âsârı:
1- Risâle fî Beyân-i Esmâ-i Hüsnâ
2- Nefehâtü’l-Mesîhi’l-Anberî
3- Şerhü’l-Müstezâd
4- El-Muammeyât
5- Muammâ-yı Mersiye-i Gülşenîzâde
6- El-Mukattaʿât
7- Er-Rubâiyyât
8- Gazâlnâme
9- El-Mesâdiru’s-Seniyye
10- Eş-Şemsiyye
11- El-Ayniyye
12- Hüsn-i Dil
13- Şerhu’l-Erbaîn
14- Keşfu Sihri’l-Aʿyân fî Hurûf-ı Sırr-ı Usturlâbi’l-İhsân
15- Şerhu Hadîs-i Cibrîl
16- Silsiletü’l-ʿIşk
17- Füyûzu’l-Mevlâ
18- Hakku’l-Yakîn fî’l-Hikâyât ve’n-Nesâyih
19- Hedyu’l-Harameyn
20- Nefehâtü’l-Eshâr
21- Ahlâku’l-Kirâm
22- Menâkıb-ı Gülşenî
23- Meşâhidu’l-Vücûd
24- Kitâb-ı Meâb
25- Dîvân
Bunlardan başka Bâleybelen ismiyle nâşinîde bir tarzda büyücek kıtʿada bir lügat-i Türkiyyesi vardır ki Türkçe’nin lügat ve iştikâkıyla mütevaggıl zevât için bir kere görülecek âsârdandır.
Hazırlayan: Besim Enes Alper
Editör: Furkan Yalçınkaya
Link: https://isamveri.org/pdfosm/D02734/1328_3/1328_3_RIFATB.pdf